Χρήση ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία

Τεχνολογίες πληροφορίας που χρησιμοποιώ στη διδασκαλία:

Προβολές ppt με το σκελετό του μαθήματος, τις οποίες εμπλουτίζω με εικόνες και υλικό από το διαδίκτυο για πιο ευχάριστη παρακολούθηση και καλύτερη αναπαράσταση κάποιων εννοιών.

Προβολή video από το youtube ή από εξειδικευμένα site στο ιντερνετ.

Παραπομπή των μαθητών σε σελίδες στο internet για συλλογή υλικού για εργασίες

Παρουσιάση εργασιών από μαθητές σε ppt

Ενημέρωση δική μου για θέματα που αφορούν στο μάθημα από το διαδίκτυο.

Σκέφτομαι σε επόμενο στάδιο να εφαρμώσω την επικοινωνία με τους μαθητές μου με e-mail, όταν θα έχουν κάποια προβλήματα στις εργασίες τους, πράγμα που θα προυποθέτει πως θα πρέπει να παρακολουθώ τον λογαριασμό αυτό κάθε μέρα.

Επίσης μια καλή ιδέα φαίνεται η ίδρυση λογαριασμών στο facebook για τα διάφορα μαθήματα του σχολείου (ή blogs, απλά το περιβάλλον του facebook μου φάνηκε πιο ελκυστικό και πιο φιλικό για τους μαθητές, θα ήθελα όμως εδώ και άλλες γνώμες), με σκοπό ανάρτηση υλικού και απόψεων μαθητές και καθηγητές του ίδιου ή και άλλων σχολείων.

Την τελευταία χρονιά είχα την ευκαιρία να χρησιμοποιήσω και διαδραστικό πίνακα, που το βρήκα ως φοβερή διευκόλυνση, γιατί δεν χρειαζόταν να κουβαλάω υπολογιστές ή βιντεοπροβολείς ή να αλλάζω αίθουσες και είχα συγχρονη σύνδεση στο internet.

Βέβεια, θα μου πεί κανείς, το ίδιο θα μπορούσε να επιτευχθεί και με έναν απλό λευκό πίνακα για μαρκαδόρο και έναν μόνιμο προτζέκτορα και φορητό υπολογιστή μέσα στην αίθουσα, μια και, για πρώτη χρονιά, δεν κατάφερα να κάνω χρήση των διφόρων προγραμμάτων και πολλών δυνατοτήτων του διαδραστικού. Για να φέρω πιο εμπεριστατωμένη άποψη για τους διαδραστικούς, όμως, πιστεύω πως θα ήθελα να εντρυφήσω λίγο ακόμα...

Δεν έχω καταφέρει ακόμα να ενσωματώσω εξειδικευμένο λογισμικό για τα διάφορα μαθήματα, είμαι στο στάδιο μελέτης.

Τα πειράματα προσομοίωσης τα αποφεύγω προς το παρόν, γιατί πιστεύω πως τα παιδιά πρέπει πρώτα να εξασκηθούν πολύ καλά στο περιβάλλον του εργαστηρίου, ώστε να τα χρησιμοποιήσουν ως βοήθημα και όχι ως αυτοσκοπό.

Ευχαριστούμε Αναστασία για το blog.

Σας χαιρετώ και σας εύχομαι καλή συνέχεια των διακοπών και καλή αντάμωση το Σεπτέμβρη.

Κατερίνα Καλίτση.

Σχολιασμός Σεναρίου - Σχεδίου Διδασκαλίας Β3: ΑΝΩΣΗ (1ο μέρος)

Πιστεύω πως το σενάριο διδασκαλίας ανταποκρίνεται στις βασικές αρχές του νέου Π.Σ. γιατί:

• Προτείνει τη μάθηση μέσα από μια ποικιλία διδακτικών μεθόδων.
• Μυεί τους μαθητές σε ερευνητικές διαδικασίες και στην επιστημονική μέθοδο με διατύπωση υποθέσεων, πρόταση πειραματικών διαδικασιών, εφαρμογή πειραμάτων, καταγραφή και ταξινόμηση των παρατηρήσεων και εξαγωγή συμπερασμάτων.
• Μαθαίνει τους μαθητές να οργανώνονται σε ομάδες και να συνεργάζονται, με όσα θετικά αποτελέσματα φέρνει η συνεργασία.
• Ενθαρρύνει την επικοινωνία των μαθητών, καθώς ανακοινώνουν τα αποτελέσματά τους στην τάξη και συζητούν πάνω σε αυτά σχεδόν μετά από κάθε δραστηριότητα.
• Δίνεται ιδιέταιρη σημασία στην κατανόηση από τους μαθητές βασικών εννοιών, διαδικασιών και γεγονότων, καθώς καταλήγουν σε συμπεράσματα και επιβεβαιώνουν τις θεωρίες μόνοι τους μέσα από πειράματα και συζητήσεις και επιλύουν προβλήματα με βάση την αποκτημένη γνώση. Στα πλαίσια αυτής της διαδικασίας καλούνται στο φύλλο αξιολόγησης να επεκτείνουν τις γνώσεις τους σε πρωτότυπα προβλήματα (σώματα διαφορετικής πυκνότητας που βυθίζονται στο νερό).
• Συνδέουν το αντικείμενο με θέματα της καθημερινής ζωής (π.χ. γιατί σηκώνουμε ένα αντικείμενο πιο εύκολα όταν βρίσκεται στο νερό, τρόπος διαπίστωσης της αυθεντικότητας του στέμματος από τον Αρχιμήδη)
• Γίνεται ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα πολιτισμού (στο φύλλο αξιολόγησης: η άνωση και η ιστορία του Αρχιμήδη)
• Επιδιώκεται ελκυστικό περιβάλλον μάθησης με την αίθουσα εργαστηρίου (αυτό το θεώρησα ως προφανές, γιατί δεν αναφέρεται ότι η διδασκαλία γίνεται στο εργαστήριο) και τα σχήματα, εικόνες και πληροφορίες στο φύλλο εργασίας και στο φύλλο αξιολόγησης.
• Υπάρχει αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των μαθητών και κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας με τις συζητήσεις και την εποπτεία του εκπαιδευτικού, και στο τέλος με το φύλλο αξιολόγησης.
• Κάνει παραπομπή στο διαδίκτυο για αναζήτηση υλικού, άρα εντάσσει τις τεχνολογίες πληροφορίας διακριτικά, χωρίς να βγάζει στο περιθώριο την πειραματική διαδικασία στο περιβάλλον του εργαστηρίου.

Όσον αφορά τη διάρθρωση του σεναρίου, φαίνεται ότι είναι πολύ καλά δομημένο, περιλαμβάνει ξεκάθαρη διατύπωση σκοπών και στόχων, παρουσιάζει την υλικοτεχνική υποδομή που θα χρειαστεί, περιλαμβάνει οδηγίες εκπαιδευτικού, ενώ έχει γείνει αρκετή δουλειά για τη διαμόρφωση των απαραίτητων φύλλων εργασίας και αξιολόγησης. Επίσης περιλαμβάνει τη δυνατότητα ατομικής εργασίας των μαθητών για το σπίτι.

Οι παρατηρήσεις μου στο σχέδιο διδασκαλίας είναι οι εξής:

• Δεν αναφέρει και δεν περιγράφει το χώρο στον οποίο γίνεται η διδασκαλία (π.χ. σχολικό έργαστήριο).
• Κατά την περιγραφή της εκπαιδευτικής μεθόδου δεν αναφέρει τα είδη διδασκαλίας που θα ακολουθήσει, αλλά τα συμπεριλαμβάνει όλα στο γενικό όρο εμλουτισμένη διδασκαλία.
• Δεν γίνεται κατανομή του χρόνου για τις διάφορες δραστηριότητες
• Έχω την εντύπωση ότι δεν αρκεί μία διδακτική ώρα για τη συμπλήρωση και του φύλλου εργασίας, δεδομένου ότι οι μαθητές χρειάζεται και να διαβάζουν και να κατανοούν αυτά που τους ζητούνται. Σε περίπτωση που πρέπει να απαντηθεί και το φύλλο αξιολόγησης μέσα στην ώρα (το οποίο κατά τη γωνώμη μου χρειάζεται τουλάχιστο ένα μισάωρο) ίσως μπορεί να γίνει σύμπτυξη των τριών πρώτων δραστηριοτήτων (με κάθε επιφύλαξη).
• Η επεξεργασία τη κειμένου με τον Αρχιμήδη και η επέκταση της γνώσης των μαθητών σε θέματα πολιτισμού και ιστορίας προκαλεί κατά τη γνώμη μου και την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα πολιτισμού και θα μπορούσε να δοθεί σαν 4η Στάση στην παράθεση των Στόχων της διδασκαλίας.
• Σε κάποια σημεία του φύλλου εργασίας δεν καταλαβαίνω τι ακριβώς ζητάει (βέβαια ίσως να είναι λόγω του ότι δεν είμαι φυσικός), και πιστεύω θα χρειαζόταν να διατυπωθούν με περισσότερη σαφήνεια και να ζητούν πιο συγκεκριμένα πράγματα, για να διευκολύνουν της διανοητικές εργασίες των μαθητών. Αναφέρω μερικά παραδείγματα:

2η δραστηριότητα:

Συζητήστε..... περιβάλλον της: Δηλαδή εννοεί να βρούμε από ποιά σώματα έλκεται η πλαστελίνη; Θα έπρεπε να το λέει.

Εφαρμόστε τη συνθήκη ισορροπίας....: Πώς θα ονομάσουν τις δυνάμεις στο σχήμα για να εφαρμώσουν τη συνθήκη ισορροπίας;

Από τη μαθηματική σχέση.... η ένδειξη (F) του δυναμομέτρου: Δεν μου φαίνεται σωστή η διατύπωση για την απάντηση που περιμένει. Ίσως εννοεί το εξής: η ένδειξη του δυναμομέτρου αντιστοιχεί στην τιμή της δύναμης που ασκεί η πλαστελίνη στο δυναμόμετρο και είναι ίση με το βάρος της πλαστελίνης (?).

3η δραστηριότητα Συζητήστε…..: ομοίως

Εφαρμόστε τη συνθήκη ισορροπίας....: ομοίως

Από τη συνθήκη ισορροπίας.......... : πιο σαφές

• Επίσης, στην 4η εργασία, ενότητα Β, όπως προανέφερε κ ο συνάδελφος, ζητείται να προτείνουν οι μαθητές πειραματική διαδικασία, αλλά δεν την εφαρμόζουν.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να θίξω δύο θέματα:

Το πρώτο αφορά στην προετοιμασία των σεναρίων διδασκαλίας. Η προετοιμασία ενός σεναρίου διδασκαλίας μαζί με τη σύνταξη φύλλων εργασίας και αξιολόγησης, καθώς και τη συγκέντρωση πολυποίκιλου υλικού, απαιτεί τεράστιο χρόνο από την εκπαιδευτικό την προηγούμενη μέρα και ίσως και επιπλέον δουλειά το ΣΚ. Ακόμα και όταν αποκτηθεί κάποια σχετική άνεση από τη συνεχή εξάσκηση στη σύνταξη σεναρίων, ο χρόνος προετοιμασίας θα είναι αρκετός. Στα παλαίσια δε του Νέου Προγράμματος Σπουδών, θα είναι απαραίτητη από ότι καταλαβαίνω μια τέτοιου είδους εργασία από τον εκπαιδευτικό και όχι η απλή εφαρμογή έτοιμων φύλλων εργασίας που θα παρέχονται από το υπουργείο.

Δεν διαφωνώ με αυτή τη μέθοδο, γιατί, όπως είπαμε, θέτει τον εκπαιδευτικό σε επίπεδο ερευνητή και αυξάνει την επαγγελματική αυτοεκτίμηση. Επίσης, έχουμε καλύτερο έλεγχο του μαθήματός μας. Ο χρόνος, όμως, που απαιτείται είναι αρκετός και είναι ένα θέμα που πιστεύω χωράει συζήτηση.

Ίσως, όσον αφορά την ειδικότητά μας, να ήταν καλό να μην αλλάζαμε συχνά γνωστικά αντικείμενα, ώστε να μπορούμε να επαναχρησιμοποιούμε και να αναβαθμίζουμε το υλικό μας (από την άλλη αυτό βέβαια οδηγεί και στον κίνδυνο της τελμάτωσης, και πάντα βέβαια υπάρχει και το θέμα συμπλήρωσης ωραρίου, αλλά με το να μην αλλάζουμε συχνά γνωστικά αντιείμενα δεν εννοώ να περοριζόμαστε σε ένα γνωστικό αντικείμενο).

Επίσης, η δεύτερη λύση είναι να έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε αυτή τη δουλειά στο σχολείο, όπου, κακά τα ψέμματα, στα περισσότερα σχολεία ως τώρα δεν έχουμε τις κατάλληλες συνθήκες. Καλές είναι οι θεωρίες περί παραμονής των εκπαιδευτικών 8-2 (ή 3, σύμφωνα με το νέο Π.Σ. και τα νέα ωράρια, δεν ξέρω), αλλά χρειάζονται και οι κατάλληλοι χώροι, όπου θα μπορούμε να βρίσκουμε το κατάλληλο υλικό και ηρεμία, για να μπορούμε να εργαστούμε. Αλλοίως, θα ταλαιπωρούμαστε με την αναμονή στο σχολείο μέχρι να τελειώσει το υποχρεωτικό ωράριο, όπου θα αισθανόμαστε ότι δεν κάνουμε τίποτε άλλο εκτός από την καθαρή διδασκαλία και κάποιες δουλειές που θα καταφέρνουμε μέσα στο ακατάλληλο αυτό κλίμα, και όταν γυρίζουμε στο σπίτι θα αρχίζει ο δεύτερος γολγοθάς, και ουσιαστικά δεν θα δουλεύουμε 8ωρο, αλλά 12 ή 16/ωρο! Θα ήθελα να μην κουβαλάω τη δουλειά και τα προβλήματα του σχολείου στο σπίτι και να επιβαρύνω την οικογένειά μου.

Το δεύτερο είναι το θέμα του περιβάλλοντος και της οικονομίας. Αν είναι τόσο εκτεταμένα τα φύλλα εργασίας, χρειάζεται πολύ χαρτί και πολλές εκτυπώσεις. Δεν συμφωνώ να περιοριστεί το εκπαιδευτικό υλικό, γιατί προέχει η μάθηση, και όταν πρόκειται για οικονομία, κυρίως του κράτους, όλο αυτό περιορίζεται. Θα πρέπει να γίνει όμως σε άλλους τομείς μια ορθολογική διαχείριση για την παροχή του απαραίτητου υλικού στους μαθητές.

Τιτλοδότηση-αντιστοίχιση δραστηριοτήτων με στόχους και εκτιμώμενος χρόνος

Δραστηριότητα 1η (5λ): Ανάκληση βιωματικής εμπειρίας.

Στόχοι που ικανοποιούνται: Ικανότητα 4, Στάσεις 1,2,3

Δραστηριότητα 2η (10λ): Ισορροπία της πλαστελίνης στον αέρα (Ισορροπία δύο δυνάμεων).

Στόχοι που ικανοποιούνται: Γνωστικοί 1,2, Ικανότητες 1,2,3, Στάση 2.

Δραστηριότητα 3η (10λ): Ισορροπία της πλαστελίνης – Επιπλέον αλληλεπίδραση χεριού (Ισορροπία τριών δυνάμεων).

Στόχοι που ικανοποιούνται: Γνωστικοί 1,2, Ικανότητες 1,2,3, Στάση 2.

Δραστηριότητα 4η (10λ): Ισορροπία της πλαστελίνης – Επιλέον αλληλεπίδραση νερού (Ισορροπία τριών δυνάμεων) --> Η έννοια της Άνωσης.

Στόχοι που ικανοποιούνται: Γνωστικοί: 1,2,3,4, Ικανότητες 1,2,3, Στάση 2.

Δραστηριότητα 5η (10λ): Η αρχή του Αρχιμήδη.

Στόχοι που ικανοποιούνται: Γνωστικός 4, Ικανότητα 1, Στάσεις 2,3

Δραστηριότητα 6η (15λ): Πείραμα επίδειξης. Α. Υπολογισμός της άνωσης όταν το σώμα είναι βυθισμένο ολόκληρο στο νερό. Β. Υπολογισμός της άνωσης όταν μέρος του σώματος είναι βυθισμένο στο νερό.

Στόχοι που ικανοποιούνται: Γνωστικοί 4,5, Ικανότητα 3, Στάσεις 2,3

Δραστηριότητα 7η (30λ): Συμπλήρωση φύλλου αξιολόγησης.

Ερώτηση 1η: Στόχοι που ικανοποιούνται: Γνωστικοί: 1,2,5, Ικανότητα 4, Στάση 1

Ερώτηση 2η: Στόχοι που ικανοποιούνται: Γνωστικοί: 4,5, Ικανότητες 1,2,3,4, Στάσεις: 1,2,3

Ερώτηση 3η: Στόχοι που ικανοποιούνται: Γνωστικός 5, Ικανότητες 4, Στάσεις 1,2,3.